W 1812 roku Ostrowski wybudował pałac drewniany na miejscu ruin poprzedniego
oraz kazał sporządzić pieczęć "Państwo Ujazd", wybijał też własne pieniądze.
Syn Tomasza - Antoni Ostrowski w latach 1810-13 na miejscu drewnianego pałacu
wzniósł istniejący do dziś neogotycki gmach murowany,
sam jednak niedługo potem zmuszony został udać się na emigrację (do Francji),
ponieważ za udział w powstaniu listopadowym rząd carski skonfiskował cały jego majątek.
Z rąk rosyjskich część ziem, w tym park i pałac, wykupił w 1869 Stanisław Ostrowski,
syn wspomnianego Antoniego.
Niedługo potem, bo w latach 1882-86 wyremontował on rodową siedzibę i przekształcił ją w stylu neogotyckim. Odnowiona budowla służyła Ostrowskim do II wojny światowej,
będąc kolejno własnością Juliusza i wreszcie ostatniego jej posesora
- hr. Jana Krystiana Ostrowskiego.
Po nadejściu niekochanej władzy sowieckiej, na mocy dekretu z dn. 6 września 1944 majątek Ostrowskich przeszedł na własność skarbu państwa, a sam pałac stał się integralną częścią lokalnego PGR-u, co naturalnie przyczyniło się do jego głębokiej i szybkiej dewastacji.
W 1957 opiekunem i użytkownikiem obiektu został Związek Harcerstwa Polskiego,
który do roku 2001 prowadził tu ośrodek szkoleniowy, organizując kolonie, obozy i drobne przedsięwzięcia komercyjne.
Pomimo zrealizowanego w latach 60-ych generalnego remontu gmach z upływem czasu podupadł, a ZHP tłumacząc się brakiem niezbędnych na jego utrzymanie środków, w roku 2002 ogłosił przetarg na jego sprzedaż.
Przetarg wygrała spółdzielnia lekarzy z Łodzi, zamierzająca otworzyć tutaj dom spokojnej starości
- z niejasnych przyczyn owa licytacja została unieważniona i w następnej zwycięzcą okazał się przedsiębiorca z Brzezin, który za 763 tys. złotych nabył pałac wraz otaczającym go 14-hektarowym parkiem.
Taki stan rzeczy wywołał szeroką lawinę protestów ze strony mieszkańców,
obawiających się rychłego zamknięcia parku i oskarżających ZHP o sprzedaż majątku,
który formalnie nigdy do niego nie należał.
Jedyną zachowaną naziemną częścią zamku jest mur z kamienia i cegły o długości ok. 12 i wysokości 3 metrów, wtopiony we frontową ścianę obecnego pałacu. W kilku miejscach pokrywający budowlę tynk został wycięty, dzięki czemu fragmenty owego muru są dobrze widoczne.
Budowniczym i pierwszym dysponentem zamku w Ujeździe był zapewne Piotr Tłuk Strykowski, kasztelan inowłodzki herbu Jastrzębiec, lokalny możnowładca oraz właściciel skromnego klucza majątkowego. Po jego śmierci, w 1469 lub w 1474 osada wraz z zamkiem na krótki okres trafiła w ręce Stanisława Warszyckiego, by w roku 1476 zostać odsprzedana rodzinie Dunin, których najznamienitszym przedstawicielem był wojewoda brzeski, podkomorzy sandomierski oraz starosta łęczycki
Piotr Dunin z Pratkowic herbu Łabędź.
Prawdopodobnie trochę wcześniej musiały trwać jakieś bliżej nieokreślone kłótnie rodzinne dotyczące majątku, bowiem w tej sprawie interweniował sam król, powierzając w 1474 r do czasu najbliższego sejmu zamek Piotrowi Wspinkowi z Będkowa.
W latach 70-ych XV wieku, na krótko przed śmiercią, Piotr Dunin rozbudował średniowieczne założenie Strykowskich, przekształcając je w przypuszczalnie największy obszarowo prywatny zamek w całym regionie.
Po jego zejściu dobra przejęła żona, Wincentyna Leżańska, a w latach następnych właścicielami Ujazdu byli m.in. kasztelan łęczycki Stanisław Dunin, jego brat stolnik łęczycki Wincenty, a także córka Wincentego - Anna, która jako ostatnia z rodu w roku 1594 wniosła miasto w posagu mężowi Pawłowi Szczawińskiemu herbu Prawdzic, piastującemu godności m.in: starosty wareckiego, łęczyckiego, sochaczewskiego, kasztelana sochaczewskiego, brzezińskiego, a także ochmistrza dworu Anny Jagiellonki.
Przedstawiciel kolejnego rodu panującego w Ujeździe, bogaty i bardzo wpływowy reprezentant szczycącej się portugalskimi korzeniami szlachty inflanckiej, starosta bolesławski i wojewoda sieradzki Kasper Denhoff herbu Świnka, w pierwszej połowie XVII stulecia rozebrał średniowieczną warownię, a następnie wykorzystując częściowo jej mury, za pieniądze żony Aleksandry Koniecpolskiej postawił sobie wczesnobarokowy pałac, który zachwycał współczesnych mu znawców.
Lodownia... mieści się na terenie parku nieopodal pałacu.
Uporządkowano park, a alejki wyłożono brukiem. Wkrótce mają rozpocząć się prace remontowe ogrodzenia, bramy wjazdowej i kordegardy.
Właściciel, przedsiębiorca z Ujazdu chce,
aby zespół pałacowy służył mieszkańcom i przyciągał do Ujazdu turystów.
Taka postawa jest chwalebna.
Trzymajmy kciuki,
prace postępują i zapewne kolejna perła polskiej historii przetrwa dla potomnych.
Województwo - łódzkie
Powiat - tomaszowski
Gmina - Ujazd
źródło: L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001, wikipedia,
B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz