Muzeum Adama Mickiewicza w Śmiełowie
jedyne w Polsce dedykowane narodowemu wieszczowi,
mieści się w klasycystycznym pałacu z końca XVIII wieku,
będącym jedną z pereł polskiej architektury.
Jest on dziełem wybitnego architekta Stanisława Zawadzkiego, twórcy m.in. rezydencji w Dobrzycy czy Lubostroniu. Zbudowany na planie podkowy, posiada monumentalny portyk joński, neopalladiańskie arkadowe galerie, strojne panoplia oraz charakterystyczne oficyny z łamanymi dachami, tzw. krakowskimi.
Sztukaterie zdobiące pałac wykonał Michał Ceptowski, a malowidła we wnętrzach pałacu bracia Antoni i Franciszek Smuglewiczowie, którzy na wielkopolską prowincję przenieśli echa antyku i klasycyzmu.
Część północną i wschodnią siedziby otacza blisko 14 ha ogród krajobrazowy będący miniaturą parku angielskiego. Pałac śmiełowski poza zaletami kompozycji wyróżnia się tym, że został usytuowany w wyjątkowo uroczym miejscu i że walory tego pięknego położenia zostały przez architekta wykorzystane.
Znajduje się bowiem w centrum
Szwajcarii Żerkowsko-Czeszewskiej,
otoczony wzniesieniami i pagórkami, które tworzą dla niego niezwykle malownicze punkty widokowe.
Do roku 1784 Śmiełów był częścią dóbr żerkowskich i dzielił ich losy, po czym nabył go
Andrzej Gorzeński herbu Nałęcz,
prezes Sądu Apelacyjnego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
Z jego inicjatywy powstał pałac i zespół budynków gospodarczych, nawiązujących architektonicznie do kompleksu rezydencjonalnego.
Pobyt w Śmiełowie związany był ze zrodzeniem się płomiennego romansu z siostrą właścicielki, Konstancją Łubieńską z którą później łączyła wieszcza przyjaźń trwająca do końca jego życia.
Tutaj m.in. miał okazję Mickiewicz poznać tradycje wielkopolskie, które następnie stały się źródłem inspiracji dla poety, co znalazło odzwierciedlenie w przeniesionych do epopei narodowej Pana Tadeusza wielu wątków i tematów poznanych w czasie dziewięciomiesięcznego pobytu w Księstwie.
W samym Śmiełowie i jego okolicach zrodziły się inspiracje pobliską karczmą Jankielówką, polowaniem z chartami, czy wspaniały opis Arcyserwisu.
Podupadający majątek, wystawiony na licytację zakupił w 1886 roku Franciszek Chełkowski. Jego syn Józef wraz z żoną Marią z Donimirskich rozwinęli tu kult wieszcza, a w 1931 roku postawili Mickiewiczowi w parku pomnik. Jako miejsce nasycone czcią dla poety, Śmiełów przyciągał wielu wybitnych ludzi ze świata kultury, polityki i duchowieństwa. Przebywali tu m.in.: Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, Maria Gorecka – córka Mickiewicza, Ludomir Różycki, Wojciech Kossak, Władysław Tatarkiewicz, gen. Józef Haller czy prymas Edmund Dalbor.
W 1939 roku hitlerowcy internowali właścicieli Śmiełowa i zajęli ich majątek. Po wojnie pałac został upaństwowiony, rozgrabiono wyposażenie i częściowo zniszczono wnętrza.
Przez kolejne ćwierć wieku gmach był zamieniony w szkołę i mieszkania pracowników PGR-u.
W 1970 roku obiekt przejęło Muzeum Narodowe w Poznaniu, a po remoncie zaadaptowało go na muzeum łączące problematykę mickiewiczowską z rezydencjonalną.
Współcześnie wnętrza zostały zaaranżowane w stylistyce z około 1830 roku. Wypełniają je liczne pamiątki związane zarówno z życiem i twórczości Mickiewicza, jak i pamiątki po Juliuszu Słowackim, Cyprianie Kamilu Norwidzie czy rodzinie Chełkowskich.
A. Mickiewicz na łożu śmierci - "Apoteoza wieszcza" Tomasz Lisiewicz
Do pobytu Mickiewicza w Śmiełowie nawiązał w swoim utworze "Czaty śmiełowskie" Jacek Kaczmarski.
Tu też nakręcono wiele scen do filmu fabularnego Wilczyca (1982, reż. M. Piestrak).
Województwo wielkopolskie
Powiat jarociński
Po śmierci Andrzeja majątek odziedziczył syn Hieronim, który jako oficer napoleoński brał udział w marszu na Moskwę. Po powrocie do Śmiełowa zajął się wraz z żoną prowadzeniem majątku.
Podjął też działalność konspiracyjną.
Podjął też działalność konspiracyjną.
Leżąca wówczas przy granicy Rosji i Prus siedziba, stała się ośrodkiem patriotycznej kontrabandy, a w czasie powstania listopadowego, miejscem przerzutu ochotników do Królestwa.
W połowie sierpnia 1831 roku zatrzymał się tu Adam Mickiewicz, który miał wieźć ze sobą pisma od Legacji Polskiej w Paryżu dla Rządu Narodowego.
W czasie trzytygodniowego pobytu w majętności Gorzeńskich występował pod przybranym nazwiskiem Adama Mühla oraz jako rzekomy kuzyn właścicieli i nauczyciel ich synów. Do powstania próbował przedostać się w nadgranicznej wsi Komorze, ale wobec zbliżającej się klęski zdecydował się na powrót.
W Śmiełowie dotarła do niego wiadomość o upadku obrony Warszawy z czym wiąże się opowieść o drzewku dębowym, które tego dnia poeta posadził w parku, wygłaszając jednocześnie sentencję o odrodzeniu Polski. Rosnące do lat dwudziestych XX wieku drzewo, otoczone szczególnym kultem stało się symbolem nadziei.
W Śmiełowie dotarła do niego wiadomość o upadku obrony Warszawy z czym wiąże się opowieść o drzewku dębowym, które tego dnia poeta posadził w parku, wygłaszając jednocześnie sentencję o odrodzeniu Polski. Rosnące do lat dwudziestych XX wieku drzewo, otoczone szczególnym kultem stało się symbolem nadziei.
Tutaj m.in. miał okazję Mickiewicz poznać tradycje wielkopolskie, które następnie stały się źródłem inspiracji dla poety, co znalazło odzwierciedlenie w przeniesionych do epopei narodowej Pana Tadeusza wielu wątków i tematów poznanych w czasie dziewięciomiesięcznego pobytu w Księstwie.
W samym Śmiełowie i jego okolicach zrodziły się inspiracje pobliską karczmą Jankielówką, polowaniem z chartami, czy wspaniały opis Arcyserwisu.Podupadający majątek, wystawiony na licytację zakupił w 1886 roku Franciszek Chełkowski. Jego syn Józef wraz z żoną Marią z Donimirskich rozwinęli tu kult wieszcza, a w 1931 roku postawili Mickiewiczowi w parku pomnik. Jako miejsce nasycone czcią dla poety, Śmiełów przyciągał wielu wybitnych ludzi ze świata kultury, polityki i duchowieństwa. Przebywali tu m.in.: Henryk Sienkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, Maria Gorecka – córka Mickiewicza, Ludomir Różycki, Wojciech Kossak, Władysław Tatarkiewicz, gen. Józef Haller czy prymas Edmund Dalbor.
W 1939 roku hitlerowcy internowali właścicieli Śmiełowa i zajęli ich majątek. Po wojnie pałac został upaństwowiony, rozgrabiono wyposażenie i częściowo zniszczono wnętrza.
Przez kolejne ćwierć wieku gmach był zamieniony w szkołę i mieszkania pracowników PGR-u.
W 1970 roku obiekt przejęło Muzeum Narodowe w Poznaniu, a po remoncie zaadaptowało go na muzeum łączące problematykę mickiewiczowską z rezydencjonalną.
Współcześnie wnętrza zostały zaaranżowane w stylistyce z około 1830 roku. Wypełniają je liczne pamiątki związane zarówno z życiem i twórczości Mickiewicza, jak i pamiątki po Juliuszu Słowackim, Cyprianie Kamilu Norwidzie czy rodzinie Chełkowskich.
A. Mickiewicz na łożu śmierci - "Apoteoza wieszcza" Tomasz Lisiewicz
Do pobytu Mickiewicza w Śmiełowie nawiązał w swoim utworze "Czaty śmiełowskie" Jacek Kaczmarski.
Tu też nakręcono wiele scen do filmu fabularnego Wilczyca (1982, reż. M. Piestrak).
Województwo wielkopolskie
Powiat jarociński
Gmina Żerków
czerwiec 2024
źródło: mnp.art.pl/muzeum, wikipedia.
czerwiec 2024
źródło: mnp.art.pl/muzeum, wikipedia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz