Lisowice - Pałac Lasockich

Lisowice pojawiają się w pierwszych zapiskach już w 1420 roku, kiedy to wspomniany był w nich rycerz Dobko z Lisowic. Później miejscowość wymieniona była w księdze uposażenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego 1511-1523,
a w kolejnych stuleciach jako własność szlachecka znajdująca się w posiadaniu Pietraszewskich i Lasockich.



W „Tygodniku Ilustrowanym” z 28 marca 1885 roku:
„Z dziejami Lisowic nie wiążą się żadne ważniejsze wydarzenia historyczne, za to natura sama hojnie je obdarzyła swemi powabami, a sztuka dokonała reszty. Prześliczny, obszerny park, poprzecinany ścieżkami, pełen starodawnych modrzewi, świerków, lip, klonów i innych drzew, podczas największych nawet upałów, dla osób używających letniego wytchnienia, cieniste i ustronne przedstawia schronienie. Okolica też lesista, wzgórzysta i malownicza nastręcza sposobność do robienia w różnych kierunkach miłych bardzo wycieczek pieszych, jak na przykład do lasu zwanego „Źródlanym” z powodu licznie wyzyskujących w wąwozie jego źródeł wybornej wody, przy których umiejętnem zużytkowaniu, można by tam z łatwością urządzić zakład hydropatyczny. Widok wąwozu tego przedstawia, między innemi, nasz drzeworyt.”



Korzystając z tak dogodnych warunków miejscowych, Otton Pietraszewski jeszcze w 1876 r. wystawił pierwsze dwa domki na letnie mieszkania, zaś w 1885 r. w samym parku i najbliższym jego otoczeniu było już ich siedem, z których każdy obejmował 3 do 4 pokoi umeblowanych. Na zewnątrz domy te zaopatrzone były w werandy, ocienione różnorodnymi krzewami. Urządzono także dużą sale zebrań, do wspólnego użytku lokatorów. Wczasowiczom służyła również kaplica stojąca nad samym brzegiem zalewu.




Pietraszewscy często udostępniali pałac na cele publiczne, przykładowo 20 sierpnia 1887 roku z inicjatywy dr Horosiewicza w pałacu odbył się występ amatorskiego teatru, a następnie tańce, w których udział wzięło przeszło 200 osób. Dochód przeznaczony był na rzecz Szpitala w Brzezinach.


Jak informuje „Tydzień” z 29 kwietnia 1894 roku...
"Majątek Lisowice od p. Pietraszewskiej kupił za 50 000 rubli srebrnych łódzki fabrykant wyrobów wełnianych i bawełnianych Markus Silberstein i zlecił architektowi, z którym stale współpracował – Adolfowi Zeligsonowi przebudowę istniejącego tam pałacu.



Architekt pałac przebudował, a ponadto dobudował obszerną werandę, dobudował oficyny pałacowe i kolejne domki."


W majątku Lisowice Silbersteinowie urządzali przez kilka lat kolonie letnie dla biednych dzieci, głównie pochodzenia żydowskiego. Ponadto zamieszkiwały tam w różnych okresach poszczególne grupy rodzinne rozgałęzionej rodziny Silbersteinów. Przez wiele lat w Lisowicach realizowany był mecenat kulturalny poprzez plenery malarskie, na których przebywali młodzi, obiecujący malarze łódzcy pochodzenia żydowskiego, tacy jak: Samuel Hirszenberg, Leopold Pilichowski, Maurycy Trębacz i Jankiel Adler. Mieszkali oni po kilka tygodni w roku w niewielkich domach wybudowanych obok pałacu.





Obecnie mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej otoczony starym angielskim parkiem, gdzie rośnie wiele drzew pomnikowych: 
kasztanowiec biały, lip drobnolistnych (350-400 cm obwodu), oraz klonów pospolitych, lip, modrzewi,  buków i wiązu szypułkowego.



W lipcu 1905 roku, na fali wydarzeń „rewolucji 1905 roku”, w majątku Lisowice wybucha strajk robotników rolnych.

W latach 1918 – 1939 Lisowice były chętnie odwiedzane przez okolicznych mieszkańców, a świadectwem togo są poniższe zdjęcia.

 

Tuż obok rozpoczyna się inwestycja, która ma stworzyć tutaj miejsce wypoczynku rekreacji.





  



Do szczególnych momentów w historii Lisowic należały z pewnością te, w których odwiedzali je najpotężniejsi ludzie Rzeczypospolitej.



W jednej z gazet z ok. 1922 r. czytamy:
„Na niedzielę zapowiedziana została wycieczka przemysłowców łódzkich wraz z księciem Radziwiłłem do dóbr p. Poznańskiego w Lisowicach”. Wizyta księcia Radziwiłła z Nieświeża związana była z chęcią pozyskania Maurycego Poznańskiego dla formującego się stronnictwa zachowawczego."


W czasie wojny Lisowicami zarządzał pewnie, podobnie jak innymi pałacami w okupowanej Polsce jeden z niemieckich administratorów majątku. 


Na mocy dekretu z dnia 6 września 1944 roku w Polsce dokonano reformy rolnej, która nacjonalizowała i rozbijała majątki, tak też rozdzielono Lisowice, pozostałe pałace, nazywane „resztówkami”, na podstawie dekretu z 12 czerwca 1945 roku przeniesiono na własność Związkowi Samopomocy Chłopskiej. 

 

W Lisowicach od 1945 roku urządzano kursy Wiejskich Gospodarstw Kobiecych, a także kolonie dla dzieci organizowane przez Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci i Związek Zawodowy Kolejarzy. Pierwszy trzytygodniowy turnus odbywał się od 15 lipca 1945 r. i brało w nim udział 75 dzieci kolejarzy i najbiedniejszych obywateli Koluszek. Następny turnus zaczął się 10 sierpnia 1945 r.


Zlokalizowany tu Dom Pomocy Społecznej, istnieje nadal i dobrze służy pacjentom.

Ale jest tu również pomnik zaniedbań i bezmyślności.



"Wczasowiczom służyła również kaplica stojąca nad samym brzegiem zalewu."

Niestety dziś to ruina która zapewne już się nie podźwignie do czasów swej świetności. 





Gziocha, psiocha, dusicha... znad Mrogi.


Składniki:
- ziemniaki - 1 kg
- mąka pszenna -  3 łyżki stołowe
- mąka ziemniaczana - 1 łyżka płaska
- boczek wędzony lub słonina do okraszenia - 20 dag
- sól

Wykonanie:
Ziemniaki obrać, opłukać, zalać odpowiednią ilością wody i wstawić z dodatkiem soli w garnku do gotowania. Ziemniaki ugotowane muszą być lekko twarde. Następnie należy odlać połowę objętości wody z ugotowanych ziemniaków, dosypać mąkę pszenną i ziemniaczaną i na wolnym ogniu wszystkie składniki parować (dusić) przez ok. 15 min. Jeżeli jest za dużo wody należy jeszcze część odlać. Wszystkie składniki ubija się drewnianą pałką na jednorodną masę. Boczek lub słoninę kroi się w niewielkie prostokąciki i smaży aby uzyskać skwarki. Gotową utłuczoną w garnku dusichę nakłada się łyżką na talerz i krasi skwarkami z tłuszczem. Można podawać z zasmażaną kapustą, kompotem lub słodkim, zimnym mlekiem.
Smacznego ;-)

Podjedliście...? 
super to teraz zapraszam do GALERII...

Zdjęcia wnętrz pochodzą z internetu, www.polaneis.pl.
...my nie zostaliśmy wpuszczeni do środka z uwagi na pensjonariuszy tu mieszkających.

 

  

Tama na Mrodze



 

Zalew na Mrodze



  

  


Do zobaczenia w Lisowicach ;-)







Powiat - łódzki wschodni
Gmina - Koluszki
czerwiec 2018
kwiecień 2019



źródło; koluszki.pl, historiakoluszek.pl, baedekerlodz.blogspot.com, polaneis.pl, wikipedia.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz