Pałac Dembińskich w Borkowicach

Borkowickie dobra należały m.in. do rodziny
Dunin–Borkowskich, Małachowskich,

a od roku 1885
do Dembińskich.
(na cmentarzu parafialnym znajduje się ich kaplica rodzinna). 

W latach 1903-1908, w rozległym parku powstał eklektyczny pałac, zaprojektowany przez; Władysława Marconiego i Zygmunta Hendla, o powierzchni ok. 2000 m2, zbudowany na planie prostokąta, o zwartej bryle.

Zewnętrzną ornamentyką imituje on francuskie rezydencje magnackie. 

Pałac zachwycał nie tylko architekturą, ale i nowoczesnością.
 Miał system centralnego ogrzewania i oświetlenie elektryczne.

Dwukondygnacyjny z poddaszem użytkowym, 

podpiwniczony, nakryty dachem mansardowym z lukarnami.

 

Wokół urządzono 9,3 ha park w stylu angielskim.
Znajdowały się w nim groty, mostki, aleje, statua oraz kopiec usypany na wzór kopca krakowskiego.



W parku rośnie wiele okazów starych drzew, m.in. 300-letni platan.

Zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej rodzina Dembińskich została z pałacu wyrzucona, a obiekt zajęto na siedzibę Wehrmachtu.

 

Wraz z przesuwającym się frontem, pałac zajęły wojska rosyjskie, gdzie zorganizowano lazaret. Po opuszczeniu, obiekt został doszczętnie zdewastowany, jednak zdecydowano go odbudować z przeznaczeniem na szkołę rolniczą, która funkcjonowała w tym miejscu do 1984 roku.



Po opuszczeniu przez szkołę pałac stał pusty i zaczął popadać w ruinę. Dach przeciekał, zawaliły się stropy.



Obiekt niszczał do 2004, kiedy to starostwo przysuskie zdecydowało sprzedać w ręce prywatne pałac wraz częścią parku.
Od kilku lat właściciel walczy o scalenie granic parku wokół pałacu, co pozwoli na zamknięcie terenu i jego wygrodzenie.
Trwające wieloletnie, zawiłe spory, toczone na szczeblach wielu instancji powodują, że pałac ulega coraz większej dewastacji, a park zarasta w sposób niekontrolowany,
mimo że zespół pałacowo-parkowy od 1984 roku wpisany jest
do rejestru zabytków.

woj. mazowieckie
pow. przysuski
Gmina Borkowice
czerwiec 2020

źródło: polskieabytki, mazowsze.szlaki.pttk, fotopolska, wikipedia, rozmowa z właścicielami.