Za czasów Kazimierza Sprawiedliwego został wzniesiony na wzgórzu gród umocniony drewniano-ziemnym wałem.
 |
| rysunek L. Urmowskiego z 1810 roku |
Jest to cenny zabytek sztuki romańskiej zachowany do dzisiaj.
Wieża utwierdziła lokalizację średniowiecznego założenia i dała początek murowanej zabudowie zamku.
foto Krzysztof Kokowicz
Zamek, leżący na królewskim szlaku z Krakowa do Wilna, cieszył się zainteresowaniem i opieką Jagiellonów.
Tu, pod kuratelą Jana Długosza, wychowali się synowie Kazimierza Jagiellończyka.
Około 1520 r. Zygmunt Stary zapoczątkował przebudowę zamku na okazałą rezydencję królewską, zatrudniając m. in. włoskich mistrzów sprowadzonych z Krakowa.
W XVII wieku, w wyniku wojen, zamek uległ zniszczeniu.
Ocalały jedynie najstarsze budowle – kaplica i donżon.
W latach 1824-1826, z inicjatywy S. Staszica i wg projektu S. Stompfa, wzniesiono na wzgórzu nową budowlę w stylu neogotyku angielskiego, przeznaczoną na więzienie kryminalne Królestwa Kongresowego.
Cennym zabytkiem sztuki romańskiej i jedną z najstarszych budowli na Lubelszczyźnie
jest wieża zamkowa.
Powstała w XIII wieku jako budowla obronno-mieszkalna (donżon).
Stanowiła część grodu kasztelańskiego. Wzniesiona przy południowym zboczu wzgórza. Posiada trzy kondygnacje nadziemne. Grubość muru dochodzi do 3,4 m, wewnątrz którego biegnie spiralna klatka schodowa.
Dolne partie muru wzniesiono z łamanego wapienia, wyższe z cegły.
Dolne partie muru wzniesiono z łamanego wapienia, wyższe z cegły.
Funkcję więzienia zamek pełnił przez 128 lat.
W latach 1831-1915 było tu więzienie carskie,
głównie dla uczestników walk o niepodległość, m. in. powstańców styczniowych 1863 roku.
W okresie 1918-1939 obok więźniów kryminalnych odbywali tu karę członkowie ruchu komunistycznego,
działający przeciw państwu polskiemu.
Druga wojna światowa i okupacja (1939-1944) to okres funkcjonowania więzienia hitlerowskiego,
przez które przeszło 40.000 osób, głównie członków ruchu oporu.
Duża część więzionych zginęła w egzekucjach i obozach śmierci.
22 lipca 1944 r., przed opuszczeniem Lublina, hitlerowcy dokonali masowego mordu 300 więźniów zamku.
Po wyzwoleniu spod okupacji hitlerowskiej,
w sierpniu 1944 roku, zorganizowano na zamku polityczne więzienie karno-śledcze, podległe władzom sowieckim,
a następnie Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego.
W latach 1944-1954 więziono tu około 35.000 Polaków, przeciwstawiających się komunistycznemu zniewoleniu.
Spośród 515 wydanych wyroków śmierci
życie straciło 333 osoby.
Po likwidacji więzienia w 1954 r. i przeprowadzeniu prac remontowych zamek przeznaczono na cele kultury.
Od 1957 roku jest siedzibą główną Muzeum Lubelskiego, założonego w 1906 r.
Nie sposób pominąć najcenniejszego zabytku znajdującego się na zamku, a mianowicie...
Kościół Trójcy Świętej, /Kaplica Zamkowa/
jest jednym z najcenniejszych i najciekawszych zabytków sztuki średniowiecznej w Polsce i w Europie.
Jest to miejsce, w którym spotkała się i współistnieje kultura Wschodu i Zachodu.
Najwcześniejsze wzmianki o kaplicy pochodzą z 1326 r.
Z fundacji Władysława Jagiełły gotyckie wnętrza kaplicy pokryto malowidłami bizantyńsko-ruskimi.
Prace ukończono w 1418 roku.
Dzięki malowidłom, zachowanym do czasów współczesnych, Kaplica Trójcy Św. stanowi wybitny zabytek w skali międzynarodowej.
Kościół pełnił funkcję kaplicy królewskiej.
W XVI w. budowla otrzymała renesansowy portal
a w XVII w. szczyt fasady frontowej
(w stylu renesansu lubelskiego).
Kaplica była świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych:
m.in. Unii Lubelskiej w 1569 roku.
W pierwszej ćwierci XIX w. kaplica zamkowa stała się kaplicą więzienną, a bezcenne malowidła zostały zatynkowane.
Ale już w 1897 roku Józef Smoliński odkrył fragmenty
XV-wiecznej polichromii
XV-wiecznej polichromii
a w latach 1917–1918 odsłonięto dalsze partie malowideł.
I to już wszystko, teraz idziemy podziwiać jedną z niękniejszych starówek.
Starówkę lubelską...
Województwo - lubelskie
Powiat - Lublin
Gmina - miejska
źródło: muzeumlubelskie.pl, wikipedia, zamki.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz