Guzów - Pałac Feliksa Sobańskiego

Jego początki sięgają drugiej połowy XVIII wieku, 

kiedy to na polecenie marszałka sejmu skonfederowanego Andrzeja Ignacego Ogińskiego 

wzniesiony został tu późnobarokowy dwór.

W drugiej połowie XIX stulecia został on przebudowany w okazałą neorenesansową rezydencję.

Głównym inicjatorem przebudowy był znany polski ziemianin i działacz społeczny Feliks Sobański (1833-1913), 

portret hr. Feliksa Sobańskiego

za projekt zaś, odpowiadał architekt Władysław Hirszel (1831-1889). 

Powstała wówczas okazała budowla przypominająca swoim wyglądem renesansowe zamki znad Loary. 

Całość otoczona została malowniczym parkiem krajobrazowym zaprojektowanym przez Waleriana Kronenberga i Franciszka Szaniora. 

Rewaloryzacja parku trwa, równolegle trwają prace renowacyjne pałacu.

Na terenie parku umieszczono trzy połączone ze sobą stawy. 

Wzniesiono też bramę wjazdową i kordegardę z wieżyczką.

W czasie I wojny światowej w pałacu został utworzony szpital przyfrontowy co spowodowało jego dewastację. 

  

Po wojnie rezydencja została odrestaurowana, jednak ponownie została splądrowana w czasie kolejnej wojny. 

Według wspomnień rodziny to właśnie w tym pałacu, w tak zwanym dużym salonie, 
sam Adolf Hitler podpisał rozkaz o ostatecznym zdobyciu Warszawy i wyprawił z tego powodu wielki bankiet. 

Wyjeżdżając, Hitler zostawił ponoć list do właściciela posiadłości, w którym wyrażał ubolewanie, że armia niemiecka poczyniła w nim tyle zniszczeń. 

Podobno przez cały okres wojny przyjeżdżali tu Niemcy, by podziwiać miejsce, w którym zapadła tak ważna wojskowa decyzja. 

Po wojnie pałac został znacjonalizowany, po czym urządzono w nim biura i mieszkania dla pracowników pobliskiej cukrowni. 

Lata zaniedbań spowodowały, że budynek popadł w ruinę. 

W ręce rodziny Sobańskich posiadłość wróciła dopiero w 1996 roku. 

Wkrótce potem przeprowadzone były pierwsze prace konserwatorskie. 

Obecnie pałac w Guzowie uznawany jest za jedną z najciekawszych neorenesansowych rezydencji zbudowanych na Mazowszu w XIX wieku.

W 1895 roku na terenie parku wybudowana została niewielka, jednonawowa kaplica na planie prostokąta, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, która weszła w skład zespołu pałacowego. 

Kaplica za pośrednictwem galerii przylega do pałacu.

  

Jako jedyna została odnowiona i obecnie pełni rolę kościoła katolickiego pod wezwaniem św. Feliksa de Valois. 

Pałac reprezentuje rzadki typ kostiumu francuskiego na terenie zaboru rosyjskiego. 

Został zaprojektowany z form renesansowych. 

W wystroju elewacji znajdujemy pilastry, opaski okienne, tralkowe balustrady, gzymsy, dekoracyjne ściany szczytowe o urozmaiconej linii. 

Budynek murowany i otynkowany posadowiony na planie prostokąta z dwiema czworobocznymi wieżami przylegającymi do bocznych elewacji korpusu oraz galerią łączącą korpus z kaplicą pałacową. Budynek podpiwniczony, parterowy, z bardzo wysokim dachem łamanym o połaciach z blachy. W poszyciu dachu wystawki, lukarny, dekoracyjne kominy oraz ażurowe pseudo attyki. Nad parterem mieszkalne poddasze. Korpus główny 10 osiowy z dwoma ryzalitami. W elewacji ogrodowej umieszczono piętrowy ryzalit z dostawionym otwartym tarasem i zwieńczony dekoracyjnym szczytem. Analogiczny ryzalit na elewacji frontowej poprzedzono portykiem o czterech parach kolumn toskańskich, podtrzymujący taras pierwszego piętra.

foto z lat 30-tych XIX w.

Układ wnętrz dwutraktowy. 

Na osi sień z klatką schodową prowadzącą na poddasze. 

W sieni ocalał kominek ze sceną z polowania pochodzący z 2 poł. XIX w. 

Za sienią znajduje się dwukondygnacyjna sala balowa.

woj. mazowieckie

pow. żyrardowski

Gmina Wiskitki

maj 2020

źródło; wikipedia, polskiezabytki.pl, navtur.pl.