Czernina - Zamek szlachecki

Nie znamy rozplanowania średniowiecznego zamku gotyckiego.

Wybudowany w XVII wieku z wykorzystaniem jego kamiennych murów 

barokowy PAŁAC

charakteryzował się planem prostokątnym z wysuniętymi w północnych narożach ściany frontowej dwiema kolistymi bastejami i wewnętrznym dziedzińcem. 

Otaczała go wypełniona wodą fosa.

pałac na przedwojennej fotografii

Pierwsze wzmianki o wsi Schyrnino (później też Czyrna i Chirna) pochodzą z roku 1308,  gdy miejscowość ta wchodziła w skład lokalnych dóbr kościelnych.

W połowie XIV wieku Czernina została własnością szlachecką, a jej pierwszym znanym właścicielem był zmarły w 1423 roku Jan z Czerniny herbu Wierzbno, kasztelan międzyrzecki 
i późniejszy fundator zamku w Rydzynie.



Jemu to właśnie przypisuje się tutaj budowę na przełomie XIV i XV wieku murowanej siedziby. 
Po śmierci Jana majątkiem na krótko zarządzał jego starszy syn Jocusch von der Czyrne, który około 1430 roku sprzedał dobra Magnusowi von Label.

Przypuszczalnie w 1492 roku miejscowość wraz z zamkiem trafiła w ręce rodu  von Dohna.

to zapewne nie jest polano z tego zamku ;-)



Jeden z jego przedstawicieli - Henryk VII 
- załatwił u Władysława Jagiellończyka 
przywilej lokacyjny dla Czerniny, 
rozpoczynając tym samym złoty wiek rozwoju tej niewielkiej osady.



Jak zapewne zauważyliście, życie wokół ruin zamku trwa...

W 1538 roku Henryk von Dohna przepisał majątek braciom von Stosch z Mojęcic,  których potomkowie rozbudowali  i ufortyfikowali miasto.  W międzyczasie właściciele zmienili opcję na protestancką, co miało odegrać w przyszłości dużą rolę w dziejach czernińskiego zamku.

Wiek XVII to okres wojennych konfliktów, chorób 

i powszechnego nieszczęścia. 

Tak też było na Dolnym Śląsku, gdzie kilkukrotnie Czernina stała się areną zmagań wojsk duńskich, szwedzkich i cesarskich, przy okazji cierpiąc od ospy i zaraz bydlęcych.

W tych ciężkich czasach wyróżniał się szczególnie 

Jerzy Abraham von Stosch, 

który pod koniec stulecia przebudował średniowieczną warownię w założenie rezydencjalne, 

ukształtowane w modnym wówczas stylu barokowym.

Karol Rudolf von Lestwitz umarł bezpotomnie 9 sierpnia 1803 zapisując swoje hojne dziedzictwo Stowarzyszeniu Dziewic Ewangelickich,  którego głównym celem było nauczanie młodych kobiet prostych sprawności potrzebnych przy prowadzeniu domu.  Finansowana ze spadku po zamożnym właścicielu organizacja obejmowała swym działaniem wszystkie okoliczne wsie wchodzące w skład dóbr,  przyczyniając się do rozwoju szkolnictwa wśród biedoty i otaczając ją bezpłatną opieką medyczną.  Początkowo na zamku zamieszkało 10 dziewcząt wraz z przeoryszą.  Kontrolowane przez Królewski Rząd Pruski Stowarzyszenie istniało prawdopodobnie do drugiej wojny światowej.  Działania wojenne pałac przetrwał bez większych zniszczeń.

Dopiero nadejście wojsk radzieckich w styczniu 1945 oraz późniejszy kompletny brak opieki nad państwową już budowlą sprawił,  że z czasem zdegenerowała się ona do formy porośniętej krzakami ruiny

W bezpośrednim sąsiedztwie zamku, 

znajduje się kościół parafialny św. Wawrzyńca, wzmiankowany w 1305 r. 

/pozostała jedynie wieża grożąca zawaleniem się, to ta na pierwszym planie/

Obecny gotycki /to ten z tyłu/ wzniesiony ok. 1400 r., powiększony o wieżę w końcu XVI w., 

restaurowany w początkach XX wieku oraz w 1957 r. 

Kościół przetrwał, 

              zamek-pałac niestety nie.

Województwo - dolnośląskie

Powiat - górowski

Gmina - Góra

źródło: rozmowy z mieszkańcami, zamkipolskie.com, wikipedia