Pałac B.Załuskiego w Starym Gostkowie

Etymolodzy nazwę miejscowości Gostków wiążą z położeniem jej przy gościńcu. 

foto Bogdan Adler

Wywód ten jest słuszny, bowiem miejscowość ta położona jest na skrzyżowaniu średniowiecznych traktów z Uniejowa do Parzęczewa, z Łęczycy do Poddębic i dalej do Szadku i Sieradza. 

Pierwsze pisane wzmianki o Gostkowie pochodzą z lat 1391-1392.  

W czasach Królestwa Polskiego mieściła się tu stacja pocztowa. 

Dobra Gostkowa i Neru z przyległościami nabył kontraktem z 18 maja 1785 roku Bogumił Załuski herbu Junosza, za sumę prawie 169 tys. zł polskich, od swojego kuzyna Teofila Wojciecha hrabiego Załuskiego.

W 1802 roku wzniósł klasycystyczny pałac, według projektu wybitnego polskiego architekta Hilarego Szpilowskiego. 

Jest to budowla jednopiętrowa, murowana, podpiwniczona wzniesiona na rzucie prostokąta, pokryta czterospadowym miedzianym dachem z półkolistym ryzalitem od strony parku. Układ budowli wewnątrz jest dwutraktowy, analogiczny na obu kondygnacjach, z charakterystycznymi owalnymi salonami.

Elewacje zewnętrzne są spokojne i płaskie. 

Jedyną dekorację stanowią skromne obramowania okien, boniowanie parteru, 

gzyms kordonowy i gzyms pod okapem na kroksztynach.

Na osi fasady znajduje się wspaniały joński portyk z czterema smukłymi kolumnami, nadającymi budowli antyczny charakter. 

Portyk zwieńczony jest trójkątnym szczytem, w którym widoczne jest owalne okno. Powierzchnię tympanonu pokrywa kolor różowy. 

Na zewnątrz zamyka go dekoracja kostkowa w kolorze bieli. 

Pod nim znajduje się fryz, 

na którym umieszczono na ciemnoczerwonym tle, białymi literami łaciński napis:

 “Superanda Omnis, fortuna ferenda est” 

co w swobodnym tłumaczeniu oznacza 

że należy umieć pogodzić się z losem. 

Pod trzema środkowymi oknami pierwszego piętra znajduje się malowany fryz 

z gryfów z wazami oraz z datą 1802.

Opis wnętrz i tylko opis ponieważ kiedy tu byliśmy Urząd Gminy był zamknięty. 

Ozdobą wnętrz są drewniane posadzki. Cięte w poprzek ogromne dębowe bale ułożono we wzory gniazd, kwadratów i sześciokątów. Także schody wykonano z bierwion dębowych. Pałacowe pokoje i salony stroją piękne klasyczne piece, na piętrze umieszczono zbudowane w tym samym stylu dwa kominki.

Z dziejami Gostkowa związane są wybitne postacie. 

Krążyły pogłoski, że w pałacu gościł Napoleon Bonaparte. Niestety historycy nie potwierdzili tej legendy. Okazało się, że 11 XI 1815 roku w Gostkowie podejmowany był przez Załuskich car Aleksander I Romanow. Inna legenda głosi, że w tutejszym zajeździe nocował sam Zbyszko z Bogdańca. Pewnikiem zaś jest, że w Gostkowie krótki czas uczył Antoni Gucwiński, dyrektor ogrodu zoologicznego we Wrocławiu i współtwórca programu telewizyjnego 

„Z kamerą wśród zwierząt”.

Pałac do 1939 roku był własnością rodziny Skrzyńskich. 

W okresie okupacji, niemiecki administrator zarządził otynkowanie większości polichromii, którą odsłonięto w latach 1962 – 1965. 

Po wojnie pałac był użytkowany przez spółdzielnię produkcyjną i został doprowadzony niemal do ruiny.

W części gospodarczej obiektu została założona w 1971 roku Stacja Hodowli i Unasieniania Zwierząt, której sukcesywna rozbudowa doprowadziła do całkowitej likwidacji południowego skrzydła parku. 

Wkroczono również w skrzydło północne, budując tu blok mieszkalny. 

Po remoncie umieszczono w pałacu 

Urząd Gminy Wartkowice. 

Obecnie każdego roku w parku odbywają się zabawy dożynkowe, organizowane przez władze samorządowe gminy Wartkowice, z udziałem gwiazd estrady polskiej i lokalnych zespołów ludowych.

Pałac otoczony jest pięknym zabytkowym, charakterystycznym dla epoki parkiem z przełomu XVIII i XIX stulecia w stylu późnego baroku z elementami ogrodu romantycznego. 

Powierzchnia parku wynosi 2.8656 ha. Zespół pałacowo–parkowy położony w Gostkowie Starym znajduje się w centrum miejscowości, przy skrzyżowaniu dróg z Łęczycy do Poddębic i z Ozorkowa do Uniejowa. 

W skład zespołu (oprócz parku) wchodzi pałac i ustawione przed nim dwie klasycystyczne oficyny ozdobione portykami.

  

 Przestrzeń pomiędzy nimi a pałacem tworzy reprezentacyjny dziedziniec wjazdowy. 

Na terenie parku są również ławeczki, np. dwie przy stawie, a kolejne przy alejkach.

Władzę nad obiektem sprawuje 

Urząd Gminy Wartkowice.

Całość zachęca do odwiedzenia zarówno pałacu jak i parku, który nabiera kształtu i daje możliwość wypoczynku w otoczeniu przyrody. 
My tu wrócimy, wnętrza nas bardzo intrygują
;-)

powiat poddębice

Gmina Wartkowice

maj 2020

źródło; zamkilodzkie.pl, parki.org.pl, kliolodz.blogspot.com, wikipedia.