Łódź - Pałac Rudolfa Kellera

Pałac wraz z terenem fabrycznym otoczony był dużym ogrodem sięgającym aż do ulicy Zielonej, przez co tworzyła charakterystyczny dla Łodzi
zespół rezydencjonalno-fabryczny.

Wzniesiony został według projektu Hilarego Majewskiego,
na zlecenie Rudolfa Kellera. 

Keller był to imigrant z terenów pruskich, który początkowo, w roku 1882, wzniósł na tej parceli zabudowania fabryki wstążek, tasiemek i koronek.

Budynek został zbudowany w stylu neorenesansu północnego z wpływem francuskiego przez firmę
Otto Gehliga z Łodzi.
Detal architektoniczny renesansowo-manierystyczny wzorowany był na przykładach francuskich i niderlandzkich.
Sztukaterię i wnętrza wykonane
przez N. Gunzela,
ukończono w 1892 roku.

Fabryka koronek i wstążek założona przez Rudolfa Kellera
w 1880 roku zatrudniała początkowo 175 robotników,
a po rozbudowie w 1903 roku - 320 robotników.
Wartość produkcji osiągnęła w tym okresie 1 200 tysięcy rubli.

W 1907 po zmianie właściciela nastąpiły również pewne zmiany w wystroju wnętrz i wówczas zamówiono w nieznanej wytwórni łódzkiej lub niemieckiej dwa witraże krajobrazowe o secesyjnej stylistyce do reprezentacyjnej klatki schodowej.

Pałac jest wolno stojący, podpiwniczony z mansardowym poddaszem, na planie zbliżonym do kwadratu,
w układzie trzytraktowym z  reprezentacyjną klatką schodową
w części południowo-zachodniej.

W 1907 roku dobrze prosperującą fabrykę i sąsiadujący z nią pałac odkupiła firma Emil Eisert i S-ka, należąca do Emila Eiserta i Ludwika Schweikerta.
Na rozległym terenie fabrycznym, istniały: tkalnia wstążek i tasiem bawełnianych i wełnianych, wytwórnie koronek i dzianin pończoszniczych, farbiarnia, bielnik, wykończalnia, stolarnia, ślusarnia itp.
Przed 1914 rokiem zakład zatrudniał 500 robotników.

Po założeniu w 1922 roku Spółki Akcyjnej - Zakłady Przemysłowe "Emil Eisert i Bracia Schweikert", o kapitale akcyjnym 3 200 tysięcy złotych (w 1935 roku), nastąpiła modernizacja produkcji, sprowadzono nowoczesne maszyny, zainstalowano hydranty, urządzenia tryskaczowe i inne, a zatrudnienie wzrosło do 800 osób. Firma miała oddział w Zduńskiej Woli i przedstawicielstwa w największych miastach Polski.
Wartość sprzedaży w 1936 roku wynosiła 3 500 tysiąca złotych.
Część wyrobów eksportowano do Anglii.

Po 1945 roku firma została upaństwowiona, utworzono tu
Zakłady Przemysłu Jedwabniczo-Galanteryjnego,
przemianowane później na
Zakłady Przemysłu Pasmanteryjnego im. Stefana Lewartowskiego.
W ostatnich latach był tu oddział zakładów "Lenora". Obecnie w odrestaurowanych gmachach fabrycznych mieszczą się różne firmy usługowe i handlowe.

Pałac czeka na lepsze czasy...

 

Elewacja frontowa jest najbardziej urozmaicona, w narożniku północno-zachodnim na parterze znajduje się murowana weranda z zejściem do ogrodu, a nad nią obszerny taras z kutą żelazną balustradą.
Okna parteru zamknięte są łukiem odcinkowym,
na piętrze zaś prostokątne ujęte w edykuły, flankowane półkolumnami.
W narożniku północno-wschodnim znajduje się ukośnie dostawiona wieżyczka.

Po roku 1989 obiekt kupiła włoska spółka prawa handlowego.
Na początku 2005 pałac wyceniany był na kwotę 400 tys. euro. 

Według opinii publicznej obiekt nabył amerykański aktor Max Ryan z zamiarem przeprowadzenia kapitalnego remontu budowli i uruchomienia w niej pensjonatu,
jednak według księgi wieczystej numer LD1M/00086278/9 właścicielem działki jest Gmina Łódź; użytkownikiem wieczystym nie jest Max Ryan,
a Brian Jonathan Egan
(poprzednimi zaś – "Sara" sp. z o.o., Marta Gierszanin).

W nocy z 31 marca na 1 kwietnia 2010 w niszczejącym od lat zabytku wybuchł pożar, który pochłonął część dachu oraz uszkodził charakterystyczną wieżyczkę. Od połowy 2012 użytkownik wieczysty próbuje sprzedać zniszczony w coraz większym stopniu obiekt.

11 marca 2020 roku
Łodzianie mieszkający w sąsiedztwie
wilii Rudolfa Kellera
zauważyli, że wieżyczka wilii chwieje się. We wrześniu 2020 roku
Straż Pożarna
przy udziale
Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zdjęła uszkodzoną wieżyczkę.

Od 2020 roku działa ruch społeczny,
którego celem jest podejmowanie działań na rzecz ratowania zabytku,
 willi Rudolfa Kellera.
Ruch społeczny, w którego skład wchodzi kilka stowarzyszeń i nieformalnych grup, skupia się wokół stowarzyszenia KelleReakcja.



My, Pałac oglądaliśmy przez dziurkę od klucza.
Ale obiekt nie jest chroniony i są odważni którzy wchodzą na teren podciętą siatką.
Ba są i tacy którzy wchodzą do środka.
I to dzięki nim możemy zerknąć na stan pałacu wewnątrz.

Miejmy nadzieję na udany finał walki o przetrwanie.

Budynek wpisany jest do rejestru zabytków
pod numerem A/299 z 20.12.1983
oraz do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 167
(zespół willowy Rudolfa Kellera; od 1907 r. Emila Eiserta)
oraz 168 (stróżówka, ogrodzenie z bramą, ogród przywillowy)

ul. Gdańska 49/53

sierpień 2018

źródło; ziemialodzka.pl, baedekerlodz.blogspot.com, wikipedia.